Blackmagic Pocket Cinema Camera İncelemesi

Bir süredir Blackmagic Pocket Cinema Camera’yı (BMPCC) incelemekteydim. Bu yıl almayı planladığım yeni kameranın ne olacağını düşünürken tam kare (full frame) yani Canon 5D Mark III seçeneği iptal olunca karşıma önce Panasonic Lumix GH4 çıkmıştı. 1700 dolardan satılan ve 4K çeken bu kamera elimdeki donanıma uygundu ve ilerisi için de eklentilerle harici donanımlara kayıt yapabilme olanağı vaadediyordu. Blackmagic ise ilgimi çekse de fiziksel tasarımı (form factor) ve bazı olumsuz eleştiriler yüzünden hep biraz uzak kaldığım bir seçenekti ama şirket ortaya BMPCC’yi çıkarınca gözlerimiz bir kez daha bu üreticiye döndü. Bu yeni ve küçük kamera aradığım özelliklerin bazılarına sahip gibi görünse de kısa sürede aldığı olumsuz eleştiriler ve bazı diğer olumsuz özellikleri nedeniyle vazgeçmeme neden oldu. Fiyatının 1000 dolar olması ve SD kartlara ham (RAW) çekim yapabilmesi ilk anda olumlu gözüken yanları iken x3 kesme (crop) ve tam olarak çözülmemiş bazı sorunları nedeniyle bu kameradan da vazgeçip kendimce Blackmagic’e bu konularda birkaç yıl zaman tanımaya karar vermiştim. Derken bu sorunların önemli kısmı adım adım çözüldü ve birden 2014 Temmuz ayında şirket inanılmaz bir hamle yaparak kameranın fiyatını 499 dolara indirince Şeytan aklımıza çomak soktu ve bir haftalık bir düşünceden sonra bu kameradan bir tane almanın kayıp olmayacağına inandık. O düşündüğümüz bir hafta bize sonradan ciddi sorun oldu, çünkü kameraya olan talep patlamıştı ve elinde bu ürünü bulunduran satıcı kalmamıştı. 10 gün sonra daha 1 ay sürmesi beklenen kampanya sona ermiş ve fiyatlar tekrar 999 dolara çıkmıştı. Bu süre içinde B&H üzerinden  siparişi verdik ve gelmesini beklemeye başladık. Bir planlama sorunu yüzünden kameranın bize gönderileceği adreste artık bulunamayacağımız için, kamerayı stoklara girdiği gün New York mağazasında elden almak istediğimizi söyledik ve bu da bize fazladan 50 dolar New York satış vergisine mal oldu. Yani kamerayı 549 dolara edinmiş olduk.

Kamera böyle geç gelip plandaki bir seyahate de yetişemeyince, enine boyuna çeşitli ortamlarda test etme imkanı pek kalmadı ve ancak Ekim ayı içinde bazı rastgele denemeler yapmak durumunda kaldım. Döndüğümüzde siparişini verdiğimiz 4 farklı kamera gelmişti ve her biri için ayrı ayrı ek donanım vb almak ve deneyim kazanmak gerekliydi. Bu nedenle özellikle ham çekim amacıyla aldığım bu kamerayı hala doya doya inceleyemedim. Yine de bazı ilk izlenimleri ve yaptığım bazı karşılaştırmaları sunmak için bu yazıyı yazıyorum. Gerektiğinde güncellenecektir. Ayrıca bu kamerayı yeni gelen tam kare 6D ve aksiyon kamerası sj4000 ile birlikte de deneyip karşılaştıracağım.

Bu yazıda olabildiğince sert olacağım ve bu da okur üzerinde sanki kamerayı habire kötülüyormuşum gibi bir izlenim uyandırabilir. Çok sayıda olumsuz şey duyacaksınız ama bunlar “sonuç olarak bu kamera kötü” demek değil. Bu nedenle en sondaki durumu en baştan biraz çıtlatayım: Kamera hakkındaki son kararım olumlu ama bu noktaya gelirken ortaya çıkan değişik ve daha önce pek karşılaşmadığım durumlar da oldu. Bunları tek tek açıklayacağım. Öte yandan, bazı sorunların ve hatta olumsuz yanların benim için pek bir anlam taşımadığını söylemem gerek. Ben bir sorunu kendi imkanlarım ya da makul bir maddi yatırım ile çözebiliyorsam bunu tam bir sorun olarak görmüyorum ama bir başkası için bunlar beklenmedik durumlar anlamına gelebilir.

Kamera şık görünümlü ve ufak bir kutuda geliyor. Yanında lens seçeneği yok. Yani, sadece gövde olarak satılmakta. Kutu içinden bir adet bilek halkası, bir adet batarya ve şarj adaptörü çıkıyor. Kullanım kitapçığını da bir SD kart üzerinde veriyorlar yani basılı materyal yok. Kart içindeki malzemelerde Türkçe içerik yok. Kamerayı elinize aldığınızda gerçekten oldukça mütevazi boyutlara sahip olduğunu görüyorsunuz. Boyut olarak telefonum Samsung Galaxy Note 2’den oldukça küçük ve daha çok bir iPhone boyutlarında. Kalınlığı elbette daha fazla ve bu nedenle üzerinde lens yokken gerçekten adına yakışır biçimde cebe sokmak mümkün. Bunu 14mm lens ile de deneyebilirsiniz ama cep var cep var. Sonuçta kompakt kameralar boyutunda bir kamera denebilir.

Lensler

Kameranın üzerinde MFT (Micro Four Thirds) ya da 4/3 gibi adlarla anılan aktif lens yuvası (mount) var ve buraya tüm MFT lensler, en azından teoride, takılabiliyor. Aktif yuva sayesinde kamera ile uyumlu olan MFT lenslerin otomatik odaklama ve diyafram ayarları gövde üzerinden yapılabiliyor. Kutu üzerindeki ve genelde internetteki fotoğraflarının çoğunda bu kamera üzerinde Panasonic’in Lumix 14mm f/2.5 lensi görülmekte ve bu lensin GH2 kameram ile kullandığım bir lens olması benim açımdan olumlu bir durumdu. Yani başka lens almadan bir süre bu lens ile çalışırım diye düşünüyordum. Bu kamera ile otomatik lens kullanmak istiyorsanız söz konusu lensin kamera ile uyumluluğunu kontrol etmenizi öneririm çünkü her lens kamera tarafından sorunsuz denetlenemiyor. Örneğin, Lumix 20mm f/1.5 gibi kaliteli bir lensin davranışları son derece tutarsız bulunmuş. Üretici de bu lense destek verdiğini belirtmemiş zaten.

Kameranin altında ve üstünde birer 1/4″ tripod yuvası yer almakta, yani bu vida yuvalarına çeşitli şeyler eklemek mümkün. Ayrıca kampanya kapsamında kamera ile birlikte üst yuvaya takılabilecek bir adet flaş kızağı da (cold shoe) geldi. Bu ürün normalde 25 dolarmış ki bence fahiş bir fiyat. Yine de üst yuvayı hem vida hem kızak için kullanabilmek güzel.

Kameranın solunda 4 adet soket var. En üstte bir adet LANC yani uzaktan kumanda girişi var. Buraya takılan aparatlar ile kamerayı kablolu olarak uzaktan yönetmek ya da kayıt başlatıp durdurmak mümkün. Bunu yapan bir adet donanım gördüm şu ana kadar ama zamanla yayılacaktır.

Ses

LANC girişinin altında bir adet kulaklık çıkışı ve hemen altında da harici mikrofon girişi yer almakta. Kulaklık çıkışı artı bir puan çünkü birçok DLSR’de bu özellik olmadığı için sesli kayıt alırken dinleme ve kontrol (monitoring) yapmak için başka çözümler düşünmek durumunda kalıyorsunuz. Kameranın kendi dahili mikrofonu önde, lens yuvasının biraz çapraz üstünde kalıyor ve başarılı bir mikrofon değil. Yayınlanan firmware güncellemeleri ile ses konusunda göreceli gelişme kaydedilmiş olsa da BMPCC’nin ses kaydı iyi değil. Ben ses kaydı için harici aygıt tercih ettiğim için bunu çok sorun etmiyorum ama bu seçeneğe sahip olmayan kişiler kameraya en azından harici ve kaliteli bir mikrofon edinmeyi düşünmeliler. Gövde mikrofonu sadece referans sesini kaydetmek için denebilir. Çok çok kötü değil ama frekans dağılımı çok sınırlı bir mikrofon kullanılmış ve kameranın ses alt yapısı da DSLRlerde olduğu gibi çok başarılı değil.

Bunların altında bir adet mini HDMI soketi var ki esasen harici monitör kullanımı için tasarlanmış ve buradan temiz ham video çıkışı alınabildiği gibi bindirme görüntüler (overlay) ile monitöre de çıkış almak mümkün.

Batarya ve güç gereksinimleri

El altta ise 12V DC şarj yani adaptör girişi bulunmakta. Buradan kameranın içindeki pil şarj ediliyor. Yani diğer kameralarda olduğu gibi ayrıca bir harici batarya şarj birimi yok ve bence bu iyi bir özellik. Kameranın kendi içinde batarya var iken buraya 12V giriş yaptığınızda kamera çalışmaya devam ederken batarya da şarj olmakta. Eğer yedek bataryanız varsa canlı değiştirme (hot swap) yapabilirsiniz. Yani kamerayı kapatmadan veya kaydı durdurmadan adaptör takılı iken bataryayı çıkarıp yeni batarya takmak mümkün ama bu çok sorun olmayacak diye düşünüyorum çünkü kameranın açılma ve kapanma süreleri zaten çok kısa. Profesyonel kameraları kapatıp açmak bazen bir ölüm olabildiği için bu önemli olsa da BMPCC için bu dert değil. Hemen söyleyeyim: Kamerayı açmak için açma düğmesine hemen kısaca bir basış gerekirken, kapatmak için uzun basılı tutmak gerekiyor. Ben tam tersine alışkın olduğum için kamerayı ilk açmaya çalıştığımda uzun basılı tuttum ve kamera hemen açılıp hemen ardından da kapandı ve bu ısrarla tekrarlanınca bana ilk yarım saat “kamera bozuk mu?” gibisinden hafif bir panik yaşattı. Kısa basışla açılınca durumu öğrenmiş olduk. Bunu diğer bazı başka önerilerle birlikte Blackmagic’e yazmayı düşünüyorum. Bence uzun basma açma ve kapama için standart olmalı ki aşağıda anlatacağım bir olay bunun ne derece önemli olduğunu gösterdi bana.

Gelelim batarya konusuna ya da daha doğrusu “sorununa”. BMPCC hakkında en çok eleştirilen noktalardan birisi batarya süresinin azlığı. Denediğim kısa sürede bunu farkettim ve kameranın kendi dahili bataryasının ancak idareten işe yarayacağını söyleyebilirim. Bu durum diğer DSLRlerde olduğu gibi değil. Canonlar ile 3-4 batarya kullanarak çalışmak mümkün yani bir batarya kamerada iken diğerleri şarjda olunca sırayla değiştirerek çok uzun süre çalışabiliyorsunuz. GHlerde zaten tek batarya 3-4 saat ve hatta 5 saat çok rahat gittiği için 3 batarya (1 orjinal 2 yedek) işimi görüyordu. BMPCC ise (abartısız söylüyorum) bataryaları lıkır lıkır su içer gibi tüketiyor. Kamera için Nikon’u 7.4V veren 800mAh (5.92Wh) EN-EL20 bataryası seçilmiş ki bu boyut için normal.

Bataryanın fiyatı yurtdışında 20 dolar civarı ve normal bir fiyat. Tek bataryanın şarj olması 1 saat 30 dak civarı sürüyor. Nikon bu batarya için 60 dak. max kullanım süresi belirtirken Blackmagic bunu 50-55 dak. olarak vermiş ki çoğu kişinin görüşü bu bataryanın en ideal koşullarda en fazla 45 dak. gidebileceği.  Philip Bloom ise kamerayı ilk testinde “Daha 1 saniye bile çekim yapmadan batarya %50’nin altına inmişti” demişti. Bunlar daha en başta bu kamera için bir güç çözümü düşünülmesi gerektiğinin işaretleri ve ben de bunun için birkaç alternatif düşünmekteydim. Kısa süreli denemelerimde gördüğüm o ki, özellikle ham çekimlerde bu kamera öyle 3-4 yedek pille desteklenebilecek bir şey değil.  O nedenle ortalığı karıştırmamak adına yedek batarya siparişi vermeyip doğrudan harici çözümlere yöneldim. Bu çözümleri ayrı bir yazıda kaleme alıp ayrıntılarıyla yaptığım karşılaştırmaları sunmayı düşünüyorum. Şu anda BMPCC ile kesintisiz 10-12 saat çekim yapacak çözümleri hedeflediğimi söyleyebilirim. Zaten bu kadar uzun çekimlerde temel etmen batarya değil, veri miktarı ve depolama kapasitesi oluyor.

Hemen söyleyeyim; bu kamera ufak olmasına karşın çok büyük miktarda güç harcıyor. Hele bir de ham çekim yaparsanız bu inanılmaz artıyor. Ham çekim modu diğer ProRes modlara göre gerçekten çok güç tüketiyor. Bunlar olumsuz özellikler diyemem çünkü ham çekim gibi bir modda hem kesintisiz görüntü hem de ses kaydı yapmanın işlemci gereksinimleri gerçekten çok yüksek. Aslında bu kadar ufak bir kameranın bu türden bir işi yapmasını takdir etmek gerek ki gerçekten boyundan büyük iş yapmakta. Fakat, bu gereksinimler de bu kamerayı harici desteklere mahkum ediyor. Sadece düşük güç talebi olan bir ProRes çekimi yaparsanız ve ekran parlaklığı ayarı da çok yüksek olmazsa tek batarya ile 45 dak. çekim mümkün olabilir. Üzerindeki 800mAh (5.92Wh) değere sahip batarya çok narin kalıyor ve en az 10.000mAh (~30-35Wh) veya benim yaptığım gibi 20.000mAh’lik (~50Wh) çözümler düşünmek gerektiğini söyleyeyim. Batarya ömrünün azlığından dolayı bazı kullanıcılar kendileri tasarımlar yapmaya başlamışlar bile.

Batarya sorunu sadece hızlı tükenmekten ibaret değil. Aynı zamanda bu kameranın güç tüketimi inanılmaz derecede değişiklik gösterebiliyor diye düşünüyorum çünkü bataryanın ömrünü gösteren yüzdeli gösterge saçma sapan işler yapıyor. Kamera ham çekimde inanılmaz hızlı batarya tüketirken ve sonunda uyarı vermeden kapanırken (evet diğer kameralardaki kayıt sürerken ya da sürmezken kameranın düşük güç nedeniyle uyarı verip kendini kapatması BMPCC’de yok) kamerayı kapatıp açtığınızda ya da biraz beklediğinizde değerler çok değişebiliyor. Bir örnek vereyim; geçen gün ham modunda dış mekanda denemeler yaparken batarya bittiği için ben her 4-5 saniye çekim yaptıktan sonra kamera devamlı kapanıp duruyordu. Gerçi uyarı vermese de kayıtları bitirip kapatmış hep kendini. Yani bir kayıt kaybı yaşamadım. Fakat artık 0%’a düşmüş bataryayı getirip şarj aletini taktığımda bakmak için kamerayı açtım ve %46 gibi inanılmaz bir rakam gördüm. Bu değeri şarj aletini kameraya takıp 2 saniye sonra kamerayı açınca gördüğüm düşünülürse batarya ve güç tutarsızlığı konusundaki durumu anlayabilirsiniz. Kısa aralıklarla çok farklı değerler okunabiliyor ve bunlar çekim modu ya da LCD parlaklığı vb nedenlerle büyük değişiklik sergiliyor. Bitmiş batarya yarım saat sonra %16 görünebiliyor.

---

 

Güncelleme: 2015 Aralık ayında bu sorunları ele alan ve harici batarya ve akü ile çözümler deneyen bir test ve inceleme yaptım. Yukarıda yazanlardan sonra bu yazıyı okumanızı şiddetle öneririm. Şu anda BMPCC ile güç sorunlarını tamamen çözmüş durumdayız. Yazı için buraya tıklayınız.

---

 

Buraya gelmişken bu kamera ile yaşadığım ilginç bir olayı da anlatayım hemen. Evimden çıkıp dolmuş durağına gittim ve denemek için LCD parlaklığını %100’e alıp sokağı şöyle bir 4-5 saniye çektikten sonra kapatıp kamerayı montumun yan cebine koyarak dolmuşa bindim. 15-20 dak. kadar sonra sağ tarafımdan beklenmedik bir sıcaklık hissi gelmeye başlayınca elimi cebime attım ki birden kameranın neredeyse elle tutulamayacak derecede ısınmış olduğunu gördüm. O kadar ki, elinize alıp sıkıca tutmak mümkün değildi. Kameranın açık olduğunu farkettim ki ya tam kapatmamışım ya da bir şekilde cebimde iken açma düğmesine basılarak kendisi açılmış. Bu ısınmanın kayıt durumunda olmadığını yani kameranın sadece açık iken gerçekleştiğini hemen söyleyeyim. Bugüne dek kameraları sıcaklık açısından çok zorlayan durumlarda çalıştım ve bunlar arasında yaz ortasında kumsal veya çöl ortamında çekim yapmak da vardı ama gördüğüm herhangi bir kameranın bu derece ısındığını hatırlamıyorum. Bu beni endişelendirdi. Gideceğim yere varınca bir test yapmak istedim. Klima ile sabit 19 derecede tutulan bir odada kamerayı açıp bir metal nota sehpası üzerinde bıraktım. Yarım saat kadar sonra kameranın ısısını kontrol ettiğimde daha önceki kadar olmasa da sadece bekleme durumunda da ısınmış olduğunu gördüm. Bunun arkasında LCD parlaklığını en yükseğe çıkarmam olsa gerek diye düşünüyorum, yoksa kayıt yapmaz durumda iken bu derece ısınma normal değil. Gerçi cebimde havasız kalmış olması soğumasını engellemiştir ve bu da ısınmasına katkıda bulunmuştur diye de eklemek lazım. Daha sonra da LCD değişik ayarlarda iken kamerayı inceledim ve evet: Bu kamera ısınıyor. Bu kadar küçük gövdede bunu beklemek normal olabilir çünkü hem yoğun çalışan bir işlemci, hem LCD hem de diğer devreler bu kadar yakın yerleştirilince bunun normal olması gerek. Bu konuda biraz araştırma yaptım ve kameranın ısınmasının başka kişilerce de saptanmış olduğunu gördüm. Demek ki çok paniklemesek de kamerayı ısınma konusunda dikkatli olarak kullanmak gerek. Kameranın kendisinde herhangi bir fazla ısınma (overheat) uyarısı yok. Ayrıca bu kamerada otomatik kapanma da yok. Yani 3-5 dak. sonra ayarı gereği kendiliğinden kapanan DSLRler gibi değil. Bu ısı sorununu şimdilik sorun etmiyorum ama dikkat ederek izlemeye devam edeceğim.

Kameranın sağ alt kısmındaki kapak içinde hem batarya, hem SD kart hem de bir adet mini USB girişi yer almakta. Kamera ile birlikte 100 dolar daha ödeyerek bir adet Sandisk Extreme Pro 64GB (95MB/s) almıştım. Zaten ham çekim için önerilen tek kart bu. Fakat bu kartı kamerada ilk kullandıktan sonra, alalı daha 1 ay olan S-Link (SLX-CR25) kart okuyucu ile bilgisayarıma takınca dolu olan kartı formatlamak istediğini gördüm. Bu durum birden fazla kez başıma geldi ki bir keresinde kartı kameraya geri takınca da kamera “No Card” uyarısı verince ya kartta bir sorun var ya da okuyucuda diye düşündüm. Daha sonra kartı sıradan bir laptop üzerindeki okuyucu ile son derece normal okuyabilince bir tür uyumsuzluk olabileceğini düşündüm. Şu anda kart okuyucuyu kendi bilgisayarıma takınca bu sorun hala var ama laptopa ya da netbooka takınca olmuyor. Kopyalamaları netbook üzerinden harici diske yaptığım için bu beni çok üzmeyecek ama başka bir kart okuyucu almayı düşünmeye başladım. Bu konuda biraz araştırma yapacağım çünkü bu kalitede bir kart üzerindeki onca kaydın kaybolması ya da her yerden uzakta iken kartı boşaltamamak gibi sorunlarla uğraşmak istemiyorum. Tüm kartın boşaltılması netbook üzerinde yarım saatten çok sürüyor ama ham çekimde tüm kart zaten en fazla 15-20 dak. gittiği için burada ilginç bir durum var. Sette çekim esnasında her 15-20 dak. sonrasında 30 dak. ara vermek mantıklı değil. Aynı karttan bir tane daha bile olsa biri dolarken diğerinin boşalma hızı arasında hala büyük fark var. Daha hızlı okuma-yazma yapan (USB 3 uyumlu) bir çözüm düşünmek gerek bence. Şu anda ciddi bir sorun değil ve ProResler çok daha fazla gidiyorlar ve süreler daha artıyor ama ham çekim için bu bir sorun. Yine de bu kameradan kaynaklı bir sorun değil. Kamera işini iyi yapıyor. Sadece, ham çekim düzeyine atlayan bir kullanıcı bunun bedelini de ödemeli.

Karttan bahsetmişken kayıt zamanları konusunda da biraz bilgi verelim. 64 GB boş karta,

Ham (12 bit log, RAW, CinemaDNG) modunda                                   12 dak.

ProRes HQ (10 bit, 4:2:2, 180 Mb/s, 83 GB/saat) modunda               40 dak.

ProRes 422 (4:2:2, 122 Mb/s, 55 GB/saat) modunda                          60 dak.

ProRes LT (85 Mb/s, 38 GB/saat) modunda                                         1 sa. 25 dak.

ProRes Proxy (38 Mb/s, 17 GB/saat) modunda                                    3 sa. 07 dak.

kayıt yapmak mümkün. Başka yerlerde ham için bu kartın 20 dak. gideceği söyleniyor ama kartı formatlayıp takınca kameranın kendisi 12 dak. diyor.

Kapak içindeki USB yuvasına takılan bir kablo ile bilgisayarınıza bağladığınızda kamera tanınıyor ama bu tanınma pek bir işe yaramıyor. Kamerayı öyle USB kamerası olarak vb kullanmak mümkün olmadığı gibi SD kartı da göremiyorsunuz. Yani, dosyaları USB üzerinden bilgisayara atmak mümkün değil. İlle de kart kameradan çıkacak ve SD okuyucu ile kopyalanacak. USB bağlantısı kameranın firmware güncellemesi için kullanılmakta. Bunun için internet üzerinden bir adet basit çalışabilir (exe) dosyayı indiriyorsunuz ve bilgisayarınıza kuruyorsunuz. Kamera bağlı ve açık iken bu programı çalıştırdığınızda firmware sürümünü denetleyip gerekiyorsa güncelliyor. Basit ama sorunsuz bir uygulama. Bunun dışında USB bağlantısının bir işlevini henüz göremedim. Blackmagic’in diğer kameralarında uzun sürse de USB üzerinden batarya şarj imkanı da var ama nedense BMPCC’de bu yok. Ben sadece keşke SD karta ulaşabilseydim diyorum. Belki bu özellikler ileride eklenir.

Bugüne dek çıkan firmwareler ile kamera inanılmaz değişti. Bu değişiklikler önce ham çekim modunun eklenmesi ile başladı ama daha sonra yukarıa yazdığım yeni ProRes kodlayıcılar (codec) ve en son da ses kayıt düzeylerinin izlenebilmesi, kart üzerinde kalan süre göstergesi ve histogram ile son derece tatmin edici oldu. Aşağıda kameraya yeni eklenen alt bilgi satırını ve bu özellikleri görebilirsiniz.

Buna karşın en son sürümde menü sistemi de değişti ve diğer BM kameralarında olduğu gibi ikonlu daha şık bir ana ekran üzerine kurulu hale geldi.

Bu organizasyon ve estetik açısında iyi olsa da ISO/ASA veya beyaz ayarlarına ulaşımı bir adım daha uzağa attı. Kameranın kullanım açısından şu anda en önemli sorunlarında biri de bence bunlar. Bu kamera canlı çekime çok uygun değil. Yani gözünüzü bakaçtan (visor) bile ayırmadan parmaklarınızın ezberiyle ASA ya da beyaz değeri (WB) değiştirmek mümkün değil. Bakaç olmaması bir yana hem LCD çok ama çok zor görülüyor, hem de tek bir ASA değeri değiştirmek için 7 tık düğmeye basmak gerekiyor. Ayarların menüde bu derece uzakta olması benim gibi hızlı kamera kullanan ve hatta menüye bakmadan sadece bakaç üzerinden görüntüye hızlı tepki vermek isteyenler için sorunlu. Kameranın üstünde yer alan çalma (play) ve ileri-geri düğmeleri çalma moduna geçip malum işleri yapıyorlar ama işte bunları keşke ASA ve beyaz ayarına atamak mümkün olsa diye düşünüyorsunuz. Çekim modunda iken doğrudan ASA ayarına çok gerek oluyor. Beyaz ayarı ya da örtücü hızına daha doğrudan ulaşmanın yolları olmalı. Belki Blackmagic bu konudaki taleplerimizi dinler ve bu düğmeler şu anda menüde saklı seçeneklere doğrudan ulaşmamızı sağlar.

Bu kamera harici monitör ile bazı sorunları aşabilir ama ben zorunlu olmadıkça harici monitör pek kullanmıyorum. Bu konuda eski kafalıyım. Klasik yönetmenler ya da görüntü yönetmenleri gibi kadrajı tek gözle ve görüntü ile yanlız kalarak kontrol etmek istedim hep. Bu bugüne dek Canon üzerinde LCDVF (loupe) ile, Panasonic üzerinde ise kendi elektronik bakacı ile hallettim ve mutluydum. Harici monitörü sadece set ortamında ve ödünç alarak kullandım. BMPCC ise bana yavaş yavaş monitör aldıracak gibi çünkü hem LCDsi çok silik ve %100 parlaklık artışında bile görmek zor, hem bakacı yok, hem de 16:9 oranlı 3.5″ boyutlu sıradışı bir LCDye sahip olduğu için piyasadaki hiçbir LCDVF uymuyor. Eninde sonunda biri bir loupe yapar diye bekledim ama şu anda 150 dolardan aşağı çözüm pek yok. Yapma sözü veren firmalardan biri de vazgeçti. O rakamı düz bir LCDVF’ye vermektense, göstergeleri (scopes) olan bir monitör almak daha mantıklı olacak gibi çünkü çok da kaliteli olmayan LCD ile film (log) modunda çekim yapmanın başka zorlukları da olacak (buna ileride değineceğim). Şu anda çekimleri film (log) modundan yaparken ekranı video modunda kullanıyorum ve herkese böyle yapmasını tavsiye ederim. Yanısıra monitör seçeneklerini de incelemekteyim ve beğendiğim birkaç yeni model var.

Bu kamerayı alan kişiler en azından bir güneş siperi almayı ya da yapmayı düşünmeliler. LCD’yi gündüz kullanmak çok ama çok zor. Netlik desteğine (focus assist/focus peaking) rağmen gündüz netlik yapmak resmen ölüm.

Bunlar dışında kamera ele hoş oturuyor ve gövde sağlam ve şık görünüyor. Evet, şu ana dek yazdıklarımdan genelde olumsuz sonuçlar çıkmış olabilir. Fakat, iş sonuca yani elde ettiğimiz görüntüye gelince kamera esas varoluş amacını size hatırlatıyor. Kullanılan kodlayıcılar ve ham modu size sonuçta çok güzel ve işlenebilir bir görüntü sağlıyor. Bunu bilgisayarda işlemeye başlayınca ve görüntüleri biraz itip kakınca ne kadar çok oynama payımız olduğuna hayret ediyorsunuz. Normalde Canon ve Panasonic’in 8 bitlik h.264 görüntülerine biraz karşıtlık ayarı yapınca hemen şeritleşmeler başlardı. BMPCC’nin ham modunda ise patlamış (overexposed) gökyüzü ya da pencere dışı gibi kısımları iyi bir yazılım üzerinde elle tutup istediğiniz yere kadar indirmek mümkün. Zebralarla 2 stop patlamış yerden bulutları geri getirmenin keyfine diyecek yok. Renkleri de istediğiniz gibi ileri geri oynayabiliyorsunuz. Ben Resolve yerine daha alışkın olduğum Color Finesse‘yi tercih ettim hep, ama sanırım log modu ile Resolve üzerinde çalışmaya başlayacağım bundan sonra. Color Finesse bana görüntünün kendi tanımlayabildiğim noktaları üzerinde çok büyük kontrol olanağı verdi ve tek eksiği maskelerinin olmaması. Bunu After Effects içinde hallediyordum ama bundan sonra Resolve ile çalışmak daha pratik olabilir. Bunu deneyip göreceğim ve Resolve ile kendime göre bir iş akışı oluşturmaya çalışacağım. Şu ana dek gördüğüm iş akışları bana daha çok AE üzerinde Magic Bullet kullanıyormuş havası verdi. Yani sanki tam işlevler değil de hazır LUTlar ile hızlı sonuçlar elde ediliyor gibi. Bu konuyu ayrıca ele almayı düşünüyorum.

DSLRler ve BMPCC

Daha önce DSLR kullanan kişiler birden bu kameraya geçerse bazı sorunlar/şaşkınlıklar yaşayabilirler. Bunlardan ilki film modu (ki kabaca log denebilir). Hem ham, hem de film modunda çekim yaparken dikkat edilmesi gereken noktalar var. Sığ çekim (flat) konusu burada biraz farklı. Ayrıca, BMPCC, alışıldık ISO yerine ASA ifadesini kullanıyor ama aynı şey deyip geçebiliriz. Burada biraz farklı olan durum ayarın adı değil de yaklaşımı. Normalde bir algılayıcının (sensor) kendi öz ISO değeri (base ISO sensitivity) olur ve normalde bu kameranın size sunduğu en düşük değerdir. Canonlarda bu 100 ISO iken Panasonic GHlerde 160 olarak verilir. Bunun üzerindeki değerlere elektronik olarak ulaşılır. Yani 200 ISO’yu elde etmek için 100 ISO değerine iki kat voltaj verilir. Aralardaki değerler de bu ana adımlara ya kısmi voltaj artışı (100 –> 125 ISO), ya da voltaj artışını takiben pozlama düşüşü (200 –> 160 ISO) olarak elde edilir. Öz ISO değerinin önemi, algılayıcının dinamik derinliğini belirlemesinde yatar. Kısacası, her kamera algılayıcısı en geniş dinamik derinliği kendi öz ISO değerinde verir diyebiliriz. ISO değeri bu öz değerden uzaklaştıkça dinamik derinlik de azalmaya başlar, yani kameranın görebileceği en parlak beyaz ile en koyu siyah arasındaki yelpaze daralmaya başlar. Ek olarak, voltaj artınca yani ISO yükselince doğal olarak gürültü (noise) de artar. Bunlar zaten DSLR kullanıcılarının iyi bildiği sınırlamalar.

BMPCC ise profesyonel kameralarda kullanılan bir yaklaşımı benimsemiş. Öz değeri 800 ASA olarak belirlenmiş. Yani aslında bu kamerayı olabildiğince 800 ASA değerinde kullanmalı. DSLRler üzerinde ise, 800 ISO gürültü konusunda dayanılabilecek en üst sınır. Oysa, BMPCC bu değerde en “ideal” gürültüyü veriyor ve en yüksek dinamik aralığı (12-13 stop) sunuyor. Öte yandan kamera üzerinde sadece 4 adet ASA değeri var. 200, 400, 800 ve 1600. Bunlardan 200 ve 400 değerleri, 800 değerinin pozlamasının düşürülmesi ile elde ediliyor. Yani esas olan her zaman 800 değeri ve ham modunda çekim yaparken zaten görüntü 800 değerinde kaydediliyor ve yanına siz isterseniz 200 ya da 400 değerleri metadata olarak ekleniyor. Görüntü aslında 800 ama kullandığınız yazılım size onu 200’e dönüştürüp (pozlama düşürerek) gösteriyor. 1600 ise voltaj artışıyla elde edilen bir değer ve kısmi gürültü artışı var ve 12.5 ila 13 stop dinamik derinlik veriyor. Fakat, Ankara’da güneş batışından sonra Kızılay civarında ortam ışıklarında yaptığım çekimlerde, f/1.4 bir yana,  f/2.5 diyaframla bile son derece temiz ve sorunsuz görüntüler alabildiğimi gösterdi. Görüntü süt gibi. DSLRlerde olan karanlık kesimlere mürekkep dökülmüş etkisi yok. Çok yumuşak bir genel geçiş (rollover) var. Kıpır kıpır gürültü noktacıklarını da göremiyorum. 1600 bile çok temiz. Elbetteki değerleri kökleyip mantıksız şeyler ararsanız, ortaya algılayıcının kendi sabit gürültü çizgileri çıkıyor. Canon FD 50mm f/1.8 lens ile oldukça güzel sonuçlar elde ettim. Kamera ile beraber sipariş verdiğim C mount lenslerle ise sonuçlar farklı.  Yine de 800’ün üstüne çıkmamak yerinde olacaktır. Öte yandan 14’ün üzerinde dinamik derinlik veren Arri ALexa’ya karşın 500 dolara 13 stop veren bu kameraya sahip olmak da ayrı bir güzellik diye eklemeli. Fiyat 1000 dolar da olsa alınan verim çok iyi.

Öte yandan, devamlı 800 ASA’da çekim yapmak demek, gündüz vakti diyaframın en kapalı olduğu (birçok lens için f/22) halde bile yüksek pozlamaların olması demek. Bu durumda da ND filtrelere ihtiyaç oluyor. Ben de 14mm lensime sırf bugüne dek almadığım 49mm lik bir değişken slim ND siparişi vermek durumunda kaldım çünkü 200ASA’ya da düşsen f/22 bile yetmiyor ve tek alternatif örtücü açısını düşürmek ki o da hareket bulanıklığını ortadan kaldırıp atlamalı görüntüler ortaya çıkarıyor. El altında bu özelliğin olması iyi ama NDlere de iş düşecek artık.

Gürültüye ek olarak, keskinlik konusunda GH’den daha düşük olduğunu gözlemledim ama bu durum kötü demek değil. 14mm gibi keskin bir lens ile dahi kendi içinde yumuşak ama Canon kadar da yumuşak olmayan bir görüntüsü var BMPCC’nin. Bazı noktalarda ayrıntı kaybı hoş gelmese de, genel görüntü itibarıyla durum iyi. Zaten keskinlik isteyen bugünden sonra 4K çeken kameralara yönelecektir ki 2015 yılında ben de GH2’mi GH4 ile değiştirerek bu konudaki ihtiyacımı karşılamayı düşünüyorum. BMPCC bu nedenle ayrı bir yerde yer alacak.

Yine DSLRlerden farklı olarak, BMPCC üzerinde örtücü (shutter) hızı da 1/50 gibi saniyenin kesirleri türünden değerlerde değil de, profesyonel sinema kameralarındaki döner örtücü (rolling shutter) geleneğinin devamı olarak açısal dereceler şeklinde verilmiş. Yani 25fps çekim yaparken 1/50 örtücü seçeneği kullananlar, BMPCC üzerinde 180 dereceyi seçmek durumunda. Yine sinema standardı diye 24 fps çekmek isteyenler de 23.98’le beraber 172.8 değerini seçmeliler. Hareketli görüntüler için 90 derece iyi gibi ama ışık düştüğü için kısmen örtücü hızını düşürerek yaptığınız şeyi burada derece arttırarak (360 derece en yüksek olmak üzere) elde etmek mümkün ama burada kameranın sabit durması ve hareketin neredeyse hiç olmaması gerek. Twixtor ile yavaş çekim yapmak isteyenler ise en yüksek değer olan 30 fps’ye 45 dereceyi seçerlerse yerinde olacaktır. Akılda tutmak açısından, derece değeri ile saniye kesiri değerinin ters işlediğini hatırlamak gerek. Nasıl yüksek ışıkta 1/50’den 1/100 ve yukarısına çıkıyor idiyseniz, burada da 180 dereceden düşük değerlere yönelmelisiniz ki bu 1/100 için 90 derece demek. Aşağıda kullanılması gereken fps ve dereceler karşılığını veriyorum.

24 fps için

360-derece= 1/24
324-derece= 1/27
270-derece= 1/32
216-derece= 1/40
180-derece= 1/48
172.8-derece= 1/50
144-derece= 1/60
108-derece= 1/80
90-derece= 1/96
45-derece= 1/192

25 fps
360-derece= 1/25
324-derece= 1/28
270-derece= 1/33
216-derece= 1/42
180-derece= 1/50
172.8-derece= 1/52
144-derece= 1/63
108-derece= 1/83
90-derece= 1/100
45-derece= 1/200

30 fps
360-derece= 1/30
324-derece= 1/33
270-derece= 1/40
216-derece= 1/50
180-derece= 1/60
172.8-derece= 1/62.5
144-derece= 1/75
108-derece= 1/100
90-derece= 1/120
45-derece= 1/240

Kamerada kendiniz bir Kelvin değeri girerek beyaz ayarı yapamıyorsunuz ve otomatik ayar da söz konusu değil. Sadece size verilen değerler (2500, 2800, 3000, 3200, 3400, 3600, 4000, 4500, 4800, 5000, 5200, 5400, 5600, 6000, 6500, 7000, 7500, 8000) arasından seçmek durumundasınız. Ben gündüz 5600’de tutarak sorunsuz çalışabildim ama Canon üzerinde Magic Lantern ile otomatik Kelvin ayarının yerini hiçbir şey tutamaz.

Kesme ve görüş açısı

BMPCC’nin en büyük sıkıntılarından birisi kesme oranı (crop factor). Genelde 3 diye geçse de aslında tam olarak 2.88 olan bir kesme oranına sahip ki bu da lens değerlerini bu değer ile çarpmamız gerektiğini gösteriyor. Normal 50mm lensler birden 144mm görüş alanı verirken, 50mm görüş alanını elde etmek için 17mmlik lens kullanmak gerekiyor. Geniş açı en büyük dert ve tam kare üzerindeki 28mm’nin açısını elde etmek için 9-10mm lik bir lens lazım ki hem bulması zor hem pahalıdır (en ideali SLR Magic 12mm f/1.6, 600 dolar). Bu değerlere yakın C mountlar var ama onlar da tasarlandıkları algılayıcı boyutunun küçüklüğü nedeniyle ciddi vignette sorunları yaratmanın yanı sıra, keskinlik ve görüntü kalitesi konusunda da hiç de iyi değiller. Aşağıda tam kare 6D, 1.88 kesmeli GH2 ve 2.88 kesmeli BMPCC’nin karşılaştırmalı açılarını veriyorum. Aynı yerde test yapmaya ve sonuçları üstüste bindirmeye çalıştım ama hem hava koşulları hem de kameraların ayarları nedeniyle pozlama ve netlik farkları oldu. Bu nedenle sadece ve sadece lensin odak uzaklığı ile görüş açısının karşılaştırması testi olarak bakılması gerekiyor bu teste.

Burada 50mmlik bir lensin 6D, GH2 ve BMPCC üzerinde verdiği alanları aynı resim üzerinde görebilirsiniz. GH2 pozlamasını Photoshop üzerinde kasten düşürerek farklı görünmesini sağladım ki kareler ayırdedilebilsin. Yanımda kendi Canon kameram olmadığı için 1.6 kesmeli APS-C resmini ekleyemedim ve daha sonra eklemeye çalışacağım.

Buradan orjinal resmi indirebilirsiniz.

Görüldüğü gibi, tam kare yanında BMPCC ciddi alan kaybına uğruyor. 6D’ye yakın bir görüntü yani yakın bir görüş alanını elde etmek için BMPCC üzerine en uygun olan 14mm lensi taktım. Tam dengi olmasa da 40mm olarak bir değer oluyor ve bu kez 6D’nin görüntüsü daha küçük kaldı.

Buradan orjinal resmi indirebilirsiniz.

Öte yandan alan derinliği (depth of field) konusunda da bir denklik kurmak gerekirse, BMPCC algılayıcısının (S16 dengi) bir tam kare (ya da S35 algılayıcı) üzerindeki diyafram değerinin 2 stop daha açığında aynı alan derinliğini verdiği hatırlanmalı. Yani normalde f/5.6’da elde ettiğiniz alan derinliğini, BMPCC üzerinde f/2.8’de elde ediyorsunuz. Bu da sığ alan derinliği arzulayanları biraz daha zorlayabilir. Eğer f/2 ya da f/1.8’deki alan derinliğini seviyorsanız f/1.2 lens aramanız gerek.

Tüm bu değerler ve sonuçlar hem ham çekimde hem de ProRes HQ’da çok yakın sonuçlar veriyor. Bu nedenle de hem veri kapasitesi hem de çalışma kolaylığı açısından aslında genelde ProRes kullanmak her açıdan elverişli. Ham çekimi özel bazı çalışmalar ve çok zorlu ortamlar için tercihe etmek genel tavsiye olarak verilebilir. Yeşil perdenin zorlu durumlarında ham çekim yarar sağlayacaktır ama diğer tüm yeşil perde uygulamalarını dahi ProRes ile çekebilirsiniz. Üzerinde montaj dışında çok oynama yapılmayacak görüntüler için de ProRes’in daha alt türevlerini kullanabilirsiniz.

Bu kamera ilk çıktığında tamamlanmamış bir kamera izlenimi vardı. Seçenekleri çok sınırlı idi ve bir sürü de sorunu vardı. Zamanla bunlar çözüldü ve eksik özellikler birer birer eklendiler. En başta söylediğim gibi, ben kendi imkanlarımla çözebileceğim sorunlara tam birer sorun olarak görmüyorum. Çünkü sorunsuz kamera yok. Amatörün eline Alexa verirseniz o kameranın gerektirdiği veri alanı, işleme gücü vb adamı yıldırır. Bu nedenle DSLRler güzel birer alternatifti fakat amatör ve bağımsız sinemacılar işi daha öğrenip daha talepkar oldukça, daha düşük ışıkta çekim, daha büyük açı çeşitliliği ve daha geniş bir post aşaması istemeye başladılar. Bu nedenle de kaliteli kodlayıcılarla çekim yapan kameralara ilgi arttı.

BMPCC aslında kamera görüntüsü verilmiş bir algılayıcı yani aslında esasen bir sensör. Bu algılayıcı, size verdiği kalitenin karşılığı olarak çevresine bir sürü şey eklenmesini bekliyor çünkü bu kalitenin bedeli var. Önüne uygun açılı lensler ve/veya Metabones Speedbooster ya da türevleri gibi şeyler almalısınız. Arkasına LCD’yi kullanılır hale getirecek donanım (loupe ya da harici monitör) istiyor. Batarya ömrü kesinlikle harici bir çözüm gerektiriyor. Kart kapasitesi de birden fazla kart ve devamlı doldur-boşalt yaklaşımı ya da harici kayıt aygıtı istiyor. Ses de benzer durumda. Tüm bu ekleri yapınca da kamera tam profesyonel bir kameradan hiç de farklı olmayan ama bu arada kendisi ortadan kaybolmuş bir hale geliyor.

Bu nedenle bu kamerayı alacak kişinin bunları bilmesi gerek. Bu arada şunu da söylelim; BMPCC hiçbir şey almadan, kendi başına kullanılamaz değil. Ben 1 hafta boyunca tamamen cepte tek lens ile gezerek denemeler yaptım ve kamera böyle de gerilla türü kullanılır ki kullanmayı düşünüyorum ama toplam çekim süreniz kapat-aç ile dahi 50 dak’ı geçmeyecektir ve ham çekim de sizi tek kart ile 12 dak civarında sınırlayacaktır. Yine de izin almadan şehirde bazı çekimler yapmak içib biçilmiş kaftan.

Kamera canlı kullanıma pek uygun değil. Daha çok kontrollü ortamlarda kullanım gerektiriyor ama alıp da tatile gitmenize engel olan bir durum da yok. 2 yedek pil ile 2-3 saatlik çalışmalar rahatlıkla yapılabilir ve ProRes türevleri işinizi rahatlıkla görecektir. Diğer gerekenleri aşama aşama alabilirsiniz çünkü kamera hala giriş düzeyi DSLR fiyatında. Özetle, Blackmagic yaptığı kamera atılımında giriş düzeyi görünen ama geliştirilmeye de çok yatkın bir platform üretmiş. Bu kameraya takılacak kaliteli donanım ile profesyonel sinema kalitesinde sonuçlar elinizde olacak. Bunu DSLRler ile elde etmek değiştirilemeyecek özellikleri nedeniyle pek mümkün değil.

Şimdilik bu kadar ama denemeler ve yazı devam edecek. Öncelikle siparişini verdiğim odak düşürücü/lens hızlandırıcının (focal reducer/speed booster/lens turbo) ve harici bataryanın gelmesini bekliyorum. Sonrasında da görüntü işlemesi ile devam edeceğim.

Saygılar.